مقدمه
این شیوهنامه به منظور ایجاد چارچوبی جامع و منسجم برای برنامهریزی، اجرا، و ارزیابی کارگاههای مهارتی تدوین شده است. لذا در سه نوع کارگاه حضوری، مجازی، و ترکیبی قابل اجرا است و تمامی مراحل از نیازسنجی تا ذخیرهسازی و مستندسازی اطلاعات را پوشش میدهد.
فصل اول: مفاهیم و کلیات
ماده ۱: تعاریف
۱.۱ واحد توسعه مهارتهای سواد اطلاعاتی و هوش مصنوعی: واحدی فعال تحت مدیریت کتابخانه مرکزی و نشر دانشگاه که وظیفه آن برنامهریزی، اجرا و ارزیابی کارگاههای ترویجی و مهارتی در حوزه سواد اطلاعاتی و هوش مصنوعی است که در این متن به طور خلاصه «واحد توسعه مهارتها» گفته میشود.
۱.۲ فعالیتها
۱.۲.۱ طراحی و اجرای کارگاههای کتابخانهای در زمینههای مرتبط با سواد اطلاعاتی و هوش مصنوعی
۱.۲.۲ ارائه خدمات مشاوره آموزشی به اعضای هیئت علمی، دانشجویان و سایر کاربران
۱.۲.۳ توسعه محتواهای آموزشی چندرسانهای و تعاملی
۱.۲.۴ همکاری با دیگر واحدهای دانشگاه برای اجرای برنامههای مشترک
۱.۳ هزینههای جاری: هزینههای جاری کارگاهها و بستههای آموزشی شامل تبلیغات، رفت و آمد، اسکان، پذیرایی، خدمات و هزینههای روزمره محل برگزاری میباشد.
۱.۴ کارگاهها: با توجه به اینکه کارگاهها در دو دسته ترویجی و مهارتی برگزار میشود این شیوهنامه فقط کارگاههای مهارتی را شامل میشود که با اخذ شهریه برگزار میشود. در این شیوهنامه به اختصار به آن "کارگاه" گفته میشود.
ماده ۲: اهداف
۲.۱ ارتقاء تواناییهای پژوهشی و آموزشی دانشجویان، پژوهشگران، اساتید و سایر علاقهمندان از طریق آموزش مهارتهای سواد اطلاعاتی و هوش مصنوعی
۲.۲ ترویج مهارتهای نوین در حوزههای مرتبط برای افزایش بهرهوری پژوهشی و آموزشی
۲.۳ توسعه دانش و مهارتهای کاربردی برای استفاده مؤثر از منابع اطلاعاتی و فناوریهای هوش مصنوعی
۲.۴ تقویت ارتباط و همکاری علمی میان کتابخانه و مراکز آموزشی و پژوهشی
۲.۵ کمک به تحقق اهداف توسعه پایدار از طریق آموزش مهارتهای پیشرفته در دسترسی به اطلاعات و تحلیل دادهها
۲.۶ ایجاد فرصتهای درآمدزایی پایدار و کاهش هزینههای دانشگاه از طریق برگزاری کارگاههای حرفهای و تقاضامحور
ماده ۳: شورای برنامهریزی
این شورا متشکل از افراد ذیل میباشد:
۳.۱ رئیس کتابخانه مرکزی و نشر (رئیس شورا)
۳.۲ معاون کتابخانه مرکزی و نشر (دبیر شورا)
۳.۳ رئیس اداره خدمات کتابداری
۳.۴ رئیس اداره نشر دانشگاه
۳.۵ مسئول واحد توسعه مهارتها
۳.۶ یک نفر خبره در زمینه مهارتهای کتابخانهای (ارائه مشاوره تخصصی در حوزه مهارتهای کتابداری و اطلاعاتی)
۳.۷ یک نفر خبره در زمینه سواد هوش مصنوعی (ارائه مشاوره در طراحی و اجرای دورههای مرتبط با هوش مصنوعی)
ماده ۴: وظایف و اختیارات
۴.۱ وظایف و اختیارات شورای برنامهریزی
• برنامهریزی و نظارت بر اجرای کارگاههای مهارتی و ترویجی
• تصویب آییننامهها، دستورالعملها و شیوهنامههای اجرایی
تبصره ۱: تهیه پیشنویس کلیه آییننامهها و دستورالعملها بر عهده مسئول واحد توسعه مهارتها است.
• تدوین و بازنگری مستمر شیوهنامهها و پیشنهاد اصلاحات لازم
• نظارت بر عملکرد اجرایی کارگاهها و ارائه بازخورد به واحدهای مرتبط
• تصویب بودجه سالانه کارگاهها و نظارت بر نحوه هزینهکرد آن
• بررسی و تصمیمگیری در خصوص مسائل جاری و چالشهای مرتبط با کارگاهها
• ارائه پیشنهادات راهبردی برای توسعه کارگاهها و فعالیتهای مهارتی
۴.۲ وظایف و اختیارات رئیس کتابخانه مرکزی و نشر
• هدایت کلی سیاستها و برنامههای مرتبط با کارگاههای مهارتی و ترویجی
• دفاع از مستندات و تصمیمات کتابخانه در سطوح مدیریتی و کلان دانشگاه
• جذب بودجه و مذاکره با مدیران ارشد دانشگاه برای تخصیص منابع مورد نیاز
• پیگیری بازگشت عواید حاصل از کارگاهها به کتابخانه و استفاده بهینه از آن
• تعامل با واحدها و مراکز دانشگاهی و خارجی برای گسترش فعالیتهای کارگاهی
• ابلاغ مصوبات شورای برنامهریزی و نظارت بر اجرای دقیق آنها
• نمایندگی کتابخانه در تمامی امور مرتبط با کارگاهها و مهارتآموزی
فصل دوم: مراحل اجرایی
ماده ۵: فعالیتهای پیش از برگزاری کارگاهها (برنامهریزی)
۵.۱ نیازسنجی:
• شناسایی نیازهای آموزشی از طریق مشاوره با ذینفعان و بررسی بازخوردها
• تحلیل دادهها برای تعیین اولویت موضوعات آموزشی
۵.۲ پیشنهاد موضوع:
• پیشنهاد موضوعات بر اساس نیازسنجی و انتخاب نهایی از سوی شورای برنامهریزی
۵.۳ انتخاب مدرس:
• شناسایی مدرسین متخصص و دارای تجربه مرتبط
• ارزیابی پیشینه علمی و مهارتی مدرسین پیشنهادی
۵.۴ رایزنی با مدرس:
• برقراری ارتباط با مدرسین منتخب و تعیین توافقات لازم (سرفصل، زمان، نوع، هزینه، اطلاعات تکمیلی و ...)
• تنظیم قرارداد رسمی با مدرس
۵.۵ طراحی پوستر:
• طراحی پوستر اطلاعرسانی مطابق با هویت بصری سازمان
۵.۶ ثبت در سامانه:
• ثبت اطلاعات کارگاه، مدرس و جزئیات اجرایی در سامانه مدیریت کارگاهها (رویداد)
۵.۷ اطلاعرسانی و تبلیغات:
• انتشار اطلاعات کارگاه از طریق کانالهای ارتباطی سنتی و مجازی
• ارسال دعوتنامه رسمی به شرکتکنندگان هدف
۵.۸ آمادهسازی امکانات و تجهیزات:
• بررسی و آمادهسازی تجهیزات مورد نیاز کارگاه (فضای فیزیکی یا سامانه مجازی)
• بررسی امکانات ارتباطی و دسترسیپذیری برای تمامی شرکتکنندگان
ماده ۶: فعالیتهای حین برگزاری (اجرا)
۶.۱ پیامک برگزاری:
• ارسال پیامک یادآوری به شرکتکنندگان پیش از شروع کارگاه
۶.۲ ملزومات کارگاه حضوری:
• آمادهسازی فضا، تجهیزات صوتی و تصویری
• تهیه ملزومات تکمیلی مانند جزوهها و ابزارهای مورد نیاز
• ثبت حضور و غیاب شرکتکنندگان در بدو ورود
۶.۳ ملزومات کارگاه مجازی:
• پشتیبانی دسترسی پایدار به سامانه برگزاری
• حضور تیم پشتیبانی فنی برای رفع مشکلات احتمالی
• ثبت حضور و غیاب شرکتکنندگان از طریق سامانه یا ورود آنلاین
۶.۴ ملزومات کارگاه ترکیبی:
• هماهنگی دقیق میان بخشهای حضوری و مجازی
• ارائه دستورالعملهای واضح به شرکتکنندگان در هر دو بخش
۶.۵ تکمیل نظرسنجی:
• ارائه فرم نظرسنجی به شرکتکنندگان در پایان کارگاه
ماده ۷: فعالیتهای پس از برگزاری (پیگیری)
۷.۱ تحلیل نظرسنجی:
• جمعآوری و تحلیل نتایج نظرسنجی شرکتکنندگان و مدرسان
• تهیه گزارش ارزیابی و ارائه به شورای برنامهریزی
۷.۲ ثبت حضور و غیاب در سامانه:
• ثبت نهایی اطلاعات حضور و غیاب شرکتکنندگان در سامانه مرکزی
• بررسی تطابق اطلاعات ثبتشده با مستندات اجرایی
۷.۳ صدور گواهی:
• صدور و ارسال گواهی شرکت در کارگاه به شرکتکنندگان واجد شرایط
• صدور گواهی تدریس برای مربیان دوره
۷.۴ آپلود فایلها و مستندات:
• بارگذاری فایلهای ارائه، ویدئوها و دیگر مستندات در سامانه کتابخانه
• اطمینان از دسترسیپذیری فایلها برای شرکتکنندگان
۷.۵ آگهیرسانی به شرکتکنندگان:
• ارسال پیام به شرکتکنندگان برای اطلاع از دسترسی به فایلها و نتایج کارگاه
فصل سوم: مقررات مالی
ماده ۸: انواع درآمدهای حاصل از برگزاری کارگاه
۸.۱ درآمدهای حاصل از ثبتنام شرکتکنندگان
۸.۲ درآمدهای حاصل از اسپانسری و حمایتهای مالی
۸.۳ درآمدهای حاصل از فروش محصولات آموزشی
۸.۴ درآمدهای حاصل از خدمات مشاوره اطلاعاتی
تبصره ۲: در صورتی که درخواست برگزاری کارگاه از طرف موسسه، نهاد، سازمان، اداره یا شرکت خصوصی یا دولتی ارائه شود هزینههای آن طبق قراردادی جداگانه و به صورت موردی مشخص خواهد شد.
تبصره ۳: چنانچه فرد یا موسسه، نهاد، سازمان، اداره یا شرکت خصوصی یا دولتی صرفا متقاضی اجاره فضای برگزاری کارگاه باشند تمامی دریافتها و هزینهکردها طبق قرارداد اجاره مکان و به صورت جداگانه (خارج از مضمون این شیوهنامه) انجام خواهد شد.
ماده ۹: نحوه پرداخت و بازگشت درآمد
۹.۱ مبلغ شهریه هر کارگاه
شهریه هر کارگاه آموزشی بر اساس شرایط زیر تعیین میشود:
• مدت زمان برگزاری
• روندهای جاری در بازار و ترندهای آموزشی مرتبط
• حد نصاب تعداد شرکتکنندگان
• نوع کارگاه (نظری یا عملی)
• نحوه برگزاری کارگاه (مجازی، حضوری)
• محل اسکان و حضور مدرس
• پذیرایی مصوب شورای برنامهریزی
میزان شهریه باید پس از بررسیهای لازم و تصویب شورای برنامهریزی مشخص و اعلام گردد.
۹.۲ مسیر واریز شهریه
تمامی مبالغ به شماره شبا (IR140100004001072003019429) به نام عواید دانشگاه فردوسی مشهد نزد بانک مرکزی با شناسه واریز 391307206011550004483160000000 واریز خواهد شد.
۹.۳ بازگشت درآمدهای حاصل از هر کارگاه
کلیه مستندات مالی حداکثر ظرف ۱۰ روز پس از برگزاری به حسابداری معاونت پژوهش و فناوری ارسال شود و بر اساس مقررات مرتبط با عواید واحدها به کتابخانه عودت داده شود.
ماده ۱۰: شیوه توزیع درآمدها
درآمدهای حاصل از برگزاری کارگاهها براساس ساختار هزینهکرد پس از تصویب در شورای برنامهریزی و انجام امور مالی دانشگاه در محل مربوط به خود هزینه خواهد شد.
۱۰.۱ هزینههای هر کارگاه
هزینههای هر کارگاه با توجه به شرایط و نحوه برگزاری به شرح زیر پس از برگزاری محاسبه و به منظور توزیع درآمدها به تصویب شورای سیاستگذاری میرسد:
۱۰.۱.۱ بالاسری دانشگاه: ۱۰ درصد کل مبلغ وصول شده از محل دریافت شهریهها یا قراردادها
۱۰.۱.۲ آموزانه مربیان
۱۰.۱.۲.۱ الگوی الف: عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد حداکثر ۵۰٪ درآمد دوره
۱۰.۱.۲.۲ الگوی ب: عضو غیرهیات علمی یا کارشناسان دانشگاه فردوسی مشهد حداکثر ۴۵٪ درآمد دوره
۱۰.۱.۲.۳ الگوی ج: عضو هیات علمی خارج از دانشگاه فردوسی مشهد حداکثر ۴۰٪ درآمد دوره
۱۰.۱.۲.۴ الگوی د: دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد حداکثر ۴۰٪ درآمد دوره
۱۰.۱.۲.۵ الگوی ه: کارشناسان یا افراد خبره خارج دانشگاه فردوسی مشهد حداکثر ۳۵٪ درآمد دوره
تبصره ۴: مبلغ پرداختی به مدرسان نباید کمتر از الگوی پرداختی دانشگاه فردوسی مشهد باشد. زمان محاسبه شهریه با توجه به حدنصاب شرکت کنندگان این موضوع باید مدنظر قرار گیرد.
تبصره ۵: شورای برنامهریزی بنا به مصلحت و شرایط خاص میتواند برای برخی از مدرسان مبلغ ثابت مطابق با مصوبه پرداختی دانشگاه را در نظر بگیرد.
۱۰.۱.۳ هزینههای جاری
هزینههای جاری کارگاهها و بستههای آموزشی شامل تبلیغات، رفت و آمد، اسکان، پذیرایی، خدمات و هزینههای روزمره محل برگزاری میباشد. بدیهی است که این هزینهها با توجه به نوع کارگاه و شرایط مربی تعیین میشود.
۱۰.۱.۳.۱ الگوی الف: حداکثر ۱۵٪
۱۰.۱.۳.۲ الگوی ب: حداکثر ۲۰٪
۱۰.۱.۳.۳ الگوی ج و د: حداکثر ۲۵٪
۱۰.۱.۳.۴ الگوی ه: حداکثر ۳۰٪
۱۰.۱.۴ حق الزحمه عوامل اجرایی
به منظور افزایش بهرهوری و تشویق کارکنان، رئیس کتابخانه مرکزی و نشر میتواند از محل عواید حاصل از برگزاری کارگاهها برای عوامل اجرایی کارگاهها، به صورت سالانه کارانه محاسبه و پرداخت نماید. میزان و نحوه پرداخت براساس مصوبات شورای برنامهریزی خواهد بود.
۱۰.۱.۵ خرید تجهیزات و بهروزرسانی امکانات
با توجه به لزوم در نظر گرفتن مزیت رقابتی ضروری است که بخشی از عواید حاصل با تایید شورای برنامهریزی به منظور تهیه تجهیزات و یا امکانات لازم برای بهبود کیفیت برگزاری کارگاهها اختصاص یابد.
تبصره ۶: در صورتی که درآمد حاصل سالانه بیش از پیشبینی باشد براساس پیشنهاد و تصویب شورای برنامهریزی درصدی از مازاد درآمد به عنوان پاداش رئیس کتابخانه قابل پرداخت خواهد بود.
ماده ۱۱: مدیریت و نظارت مالی
۱۱.۱ انتخاب مسئول مالی کارگاهها
انتخاب مسئول امور مالی کارگاهها باید در شورای برنامهریزی انجام گیرد. این فرد مسئول تمامی امور مالی مرتبط با کارگاهها خواهد بود.
۱۱.۲ وظایف مسئول مالی
فرد انتخاب شده به عنوان مسئول مالی موظف است تمامی دریافتها و پرداختها را حسابرسی کرده و هزینهها و درآمدها را بهصورت جداگانه تنظیم، نگهداری و گزارش نماید. تمامی گزارشهای مالی باید بهطور دقیق و شفاف در دسترس مسئولین مربوطه قرار گیرد.
تبصره ۷: تمامی نامهنگاریها، درخواستهای برگشت عواید و پیگیریهای مالی مربوط به کارگاهها باید تحت نظارت و هدایت رئیس کتابخانه و با امضا و تایید وی انجام شود.
فصل چهارم: نظارت و بازنگری
ماده ۱۲: نظارت
۱۲.۱ شورای برنامهریزی بر سه مرحله اجرای هر کارگاه به صورت مستمر نظارت خواهد داشت.
۱۲.۲ در پایان هر دوره عملکرد مربیان بررسی و بازبینی میشود و نتیجه حاصل از آن بر تصمیم در ادامه همکاری تاثیرگذار خواهد بود.
ماده ۱۳: بازنگری
۱۳.۱ این شیوهنامه در بهمن ماه هر سال با توجه به تغییرات فناوری و شرایط جدید بازنگری و برای سال آینده استفاده میشود.
۱۳.۲ تمامی اصلاحات و بهروزرسانیها باید با تایید شورای برنامهریزی انجام شود.
۱۳.۳ این شیوهنامه پس از تایید نهایی در شورای راهبری و سیاستگذاری کتابخانههای دانشگاه لازمالاجرا است.