«ذهن اخلاقي؛ چگونه طبيعت فهم خوب و بد را پديد آورد؟» (2006) اثر «مارک هاوزر» زیست‌شناس تکاملی آمریکایی و استاد گروه روان‌شناسی دانشگاه هاروارد است كه اخيرا به فارسي ترجمه شده است. هاوزر در «ذهن اخلاقی» از صدها پژوهش تجربی در زیست‌شناسی و روان‌شناسی و انسان‌شناسی و اقتصاد و حقوق و زبان‌شناسی استفاده كرده تا نظریه‌ای بدیع را صورت‌بندی کند: نوع انسان، در گذر تکامل، صاحب غریزه اخلاقی جهانی‌ای شده است که ناخودآگاه، و آزاد از حکم‌ها و باید و نباید‌های بیرونی، فارغ از نژاد و جنس و دین و سواد، در خوب و بد امور قضاوت می‌کند و به رویدادها رنگ‌وبوی اخلاقی می‌دهد. این استعداد اخلاقی حاصل برهم‌کنش و درهم‌تنیدگی بسياري چیزهاست، ولی در ژرفای ذهن/مغز اصل‌های متناهی همگانی‌ای دارد که جزو موهبت زیستی انسان‌اند و در سایر گونه‌ها نیز رد آن‌ها دیده شده است. ولي اين اصل‌ها همواره به یک شیوه در عمل نمی‌آیند. اخلاق نزد هر قومی گوناگونی می‌پذیرد. پس اگر اصل‌ها را به جعبه‌کلیدی جهانی تشبیه کنیم، تنوع‌ها و گوناگونی‌ها همچون انتخاب جهت کلیدها یا تعیین ارزش معیارها هستند.
فرضيه اصلي و انقلابي اين كتاب اين است كه انسان در سير تکامل صاحب غريزه اخلاقي شده‌ است. اين غريزه استعدادي است طبيعي كه هر كودكي را بهره‌مند كرده تا  بتواند در امور نيك يا بد، آن هم بر مبناي یک دستورزبان ناخودآگاه درباره كردارها قضاوت‌هاي اخلاقي به دست دهد. از نظر هاوزر، استعداد اخلاقي ما نيز مجهز به يك دستور جهاني اخلاق است كه همچون جعبه ابزاري عمل مي‌كند كه دستگاه اخلاقي‌اي از مواد درون آن مشتق مي‌شود. آن هنگام كه هنجارهاي ويژه فرهنگ‌مان را فرا گرفتيم، «با طي فرايندي كه بيشتر شبيه رشد دست و پاست تا تلمذ پاي درس اخلاق و ياد گرفتن بايد‌ها و نبايد‌ها» درباره جايز، واجب يا حرام بودن رخدادها گماني در ذهن ما شكل مي‌گيرد بدون اينكه در اين‌باره نيازي به تعقل آگاهانه داشته باشيم و حتي بدون اينكه به اصول ژرف اين قضاوت واقف باشيم.