نخستين گام برای تشكيل دولت مطلقه در ایران با كودتاي سوم اسفند 1299 برداشته شد. با تأسیس ارتش نوین این نهاد در صعود به قدرت و بر تخت نشستن رضاشاه نقش مؤثری برعهده گرفت. اما شدت و سطح مداخله ارتش در سياست در دوران پهلوی تابعي از خواست پادشاه بود. وابستـــگي نيروهای مسلح به دولت پهلوی و تســــلط انحصـــــاری شاه بر آن‌ها باعث شــد كه امكان تهديد جدی دولت از درون منتفي شود. اما توانمندی در استفاده بي‌حد و حصر از ابزارهای سركوب موجب احساس بی‌نیازی از ضرورت مصالحه با مخالفان و اولويت سركوب و به كارگيري مشي خشونت‌بار شد. اين امر فضاي مبارزات سياسي را قهرآميز و دست كم، بخشي از مخالفان را به انجام اقدامات خشونت‌بار سوق داد. نيروهاي مسلح توانايي مقابله و سركوب فعاليت‌هاي سياسي سازمان يافته و محدود را داشتند اما در رويارويي با يك جنبش توده‌اي ناتوان و آسيب‌پذير بودند. شاه و ارتش زماني به اين ناتواني واقف شدند كه ديگر امكان توقف انقلاب وجود نداشت. در این شرايط توسل به ارتش به شكست تلاش‌هاي سياسي، آشتي‌ناپذيری نيروهای مخالف، خشونت‌بار شدن بيشتر منازعه سياسي و سرانجام فروپاشي دولت مطلقه پهلوی و ارتش آن منجر شد. دولت مطلقه پهلوی و ارتش شاهنشاهی ایران همزاد يكديگر بودند. سخت زاده شدند و سهل از ميان رفتند.