تخصیص و تصحیح کلیدواژه های مناسب برای جستجو

 یکی از پرسشهای پژوهشگران، خصوصا پژوهشگران جوان، چگونگی انتخاب عبارت مناسب برای جستجوست. به طور کلی می توان دو نوع جستجو را برای یک مفهوم خاص در نظر گرفت. جستجوی کلیدواژه ای و جستجوی موضوعی.

جستجوی موضوعی: اطلاع دقیق از موضوع مستند و تمرکز تنها روی یک مفهوم مشخص که نتیجه آن بازیابی کمتر اما ارتباط بیشتر است.

جستجوی کلیدواژه ای: جستجوی مفهومی آزاد و مرتبط است که نتیجه آن بازیابی بیشتر با میزان ارتباط کمتر است.

با توجه به اینکه جستجو های موضوعی معمولا بر پایه اصطلاح نامه ها یا رده های موضوعی خاص انجام می شود مورد استفاده افراد کمتری است. بنابراین عمده جستجو ها از نوع کلیدواژه ای است. در این نوع جستجو نیز به علتهای مختلف، بسیاری از مواقع فرد از نتیجه جستجو رضایت چندانی ندارد و در نهایت ناامید و سرخورده می شود.

برای داشتن نتایج جستجوی کلیدواژه ای رضایتبخش لازم است پژوهشگر نکاتی را مد نظر قرار دهد. در ادامه راهکارهای عملی در این ارتباط ارائه می شود.

گام اول: تعیین کلیدواژه های اصلی

معمولا افراد جستجوی خود را با یک عنوان در ذهن مطرح می کنند. (مثلا من به دنبال مقایسه وضعیت روحی دختران و پسران دبیرستانی شهر اصفهان هستم که والدین از هم طلاق گرفته اند)

• ابتدا این عنوان باید به یک عبارت علمی تبدیل شود.
• سپس کلیدواژهای اصلی مشخص شود.
• در نهایت متغیرهای محدود گر تعیین شود.

(مثال)

گام دوم: یافتن کلیدواژه های جایگزین

کلیدواژه های جایگزین آن دسته از عبارتها و یا کلمات معناداری هستند که در بسیاری از موارد می تواند جایگزین کلیدواژه منتخب ما شود و نتایج بازیابی متفاوت یا مرتبط را نشان دهد. برای مشخص کردن کلیدواژه های جایگزین لازم است این موارد در نظر گرفته شود: مترادفها، متضادها، علامتهای اختصاری، جمع و مفرد بودن واژه ها، واژه های کلی تر، واژگان خاص تر و ... تمامی کلیدواژه ها به عنوان کلیدواژهای جستجو مورد استفاده قرار خواهد گرفت، بنابراین لازم است که در جدولی نگهداری شود.

 (مثال)

گام سوم: بکارگیری استراتژیهای مناسب جستجو

این بخش را می توان در پاسخ به پرسش "چگونه جستجو کنم؟" به کار برد. پس از درج کلیدواژه در موتورهای جستجو و پایگاه های اطلاعاتی می توان از استراتژیهایی استفاده کرد که معمولا در جستجوی پیشرفته قرار دارد تا نتایج بازیابی مناسبتری داشته باشید:

• تعیین فیلد جستجو (عنوان، نویسنده، کلیدواژه و ...)
• ترکیب با عملگرهای مختلف (And, Or)
• استفاده از محدودگرها و امکانات پس از بازیابی (محدودکننده موضوع، سال، منبع و ...)

با توجه به اینکه موارد مندرج در این گام در پایگاه های غیرفارسی به طور ساختارمند وجود دارد، مثال ارائه شده براساس یکی از پایگاه های غیرفارسی است.

(مثال)

گام چهارم: بازبینی و تصحیح کلیدواژه ها

تا این مرحله، کلیدواژه های انتخاب شده براساس ذهنیت اولیه پژوهشگر است. در یک پژوهش هوشمندانه، فرد همیشه هدف پژوهش را مدنظر دارد لذا هرگاه که لازم باشد کلیدواژه ها را مجددا بازبینی و در صورت لزوم اصلاح می کند. برای بازبینی و تصحیح کلیدواژها می توان هم از موتورها و پایگاه های اطلاعاتی و هم از منابع اطلاعاتی بازیابی شده استفاده کرد. مهمترین مواردی که در این زمینه باید مدنظر قرار گیرد عبارتند از:

• پیشنهادات موتورهای جستجو
• محتوای چکیده مقالات و منابع اطلاعاتی
• کلیدواژهای پس از چکیده (توسط نویسنده منبع پیشنهاد می شود)
• عنوانهای موجود در فهرست منابع و ماخذ

آخرین به روز رسانی چهارشنبه, 09 دی 1394

بازدید: 4649